Ik heb geen kinderen en daardoor ook geen ervaring met opvoeden. Of toch wel? 25 Jaar in het onderwijs betekent niet alleen lesgeven, maar ook opvoeden. In de afgelopen 25 jaar heb ik gewerkt met jongeren van 12 tot en met 25. Iedere leeftijd heeft zijn charmes én zijn problemen.
Ik ben momenteel de serie '100 Dagen in de jeugd- en gezinszorg' aan het kijken en zie daar een aantal heel ingewikkelde situaties waarbij het contact tussen ouders en hun kind of kinderen niet goed gaat. Twee moeders die door hun, nog heel jonge, zoons worden mishandeld, tot blauwe plekken aan toe.
Ik vraag me niet af hoe dat kan, ik weet uit eigen ervaring dat mishandeling erin sluipt en welke oorzaak het ook heeft, het gebeurt. Wat ik me wel afvraag is dan wat de ouders en de kinderen kunnen en moeten doen om het gedrag te veranderen. Want, anders dan in een relatie met een partner, kan je niet van je minderjarige kind scheiden, en andersom natuurlijk ook niet. Je zit met elkaar opgescheept of je dat nu wil of niet.
In extreme gevallen komt Jeugdzorg eraan te pas, kan een jongere uit huis geplaats worden en kunnen er andere interventies zijn. Maar hoe zit het bij al die gezinnen waar geen hulp komt? Dat moet toch vreselijk zijn?
In een klas ben je ook een soort ouder. Wanneer het jonge leerlingen zijn ben je veel van de tijd aan het corrigeren en soms moet je streng optreden en straffen. Bij studenten hoeft dat wat minder, maar ook daar moet je bij sommige groepen je gezag echt laten gelden. Inmiddels heb ik zoveel ervaring dat ik wel weet wat niet en wat wel werkt. Eerlijk gezegd had ik dat al vrij snel in de gaten, ik wil niet beweren dat ik een natuurtalent ben, maar het is me wel altijd makkelijk afgegaan, dat klassemanagement.
Ik denk dat het komt omdat ik met plezier voor de groep sta. En zo pas je spelenderwijs ook opvoedkundige trucjes toe. Nooit met opgeheven vingertje, maar altijd met respect voor het jonge mens tegenover me. En nee, ik accepteer niet alles en het is ook niet altijd goed gegaan. Er zijn nu eenmaal kinderen en groepen die erop uit zijn om je onderuit te halen. Dat heb ik ook meegemaakt en dat is enorm frustrerend.
Om leerlingen en studenten iets van een opvoeding mee te geven is het belangrijk om een band op te bouwen. Er moet vertrouwen zijn. De jonge mensen willen pas wat van je aannemen wanneer ze je vertrouwen. Dat betekent consequent zijn, uitleggen waarom je dingen doet en eerlijk zijn. Misschien werkt het zo ook wel met eigen kinderen, alhoewel die - en dan vooral in de pubertijd - zich afzetten tegen alles, dus ook hun ouders. Dan is het juist belangrijk dat ze op andere plekken, de school, op een club, bij ooms en tantes, wel hun verhaal kwijt kunnen. Want iedere jongere, of hij nu boos, druk, lastig, verdrietig, vervelend, stil, onaardig, bot of wat dan ook is, heeft behoefte aan steun, sturing en advies. En dat is wat ik probeer te geven. Ik noem dat opvoeden.
Hebben veel van je collega's wel kinderen en merkte je je wel eens verschil in aanpak daardoor?
BeantwoordenVerwijderenOpvoeden is ook je kind vrij te laten en van hun fouten te leren in de wetenschap dat er een thuis is waar ze altijd op kunnen terugvallen maar waar ook passend gecorrigeerd en gestraft wordt. Ook op school mogen ze fouten maken en weten dat ze wel een tweede/derde kans krijgen. Maar er zijn er die het nooit leren door omstandigheden, karakter en vast nog wel meer dingen.
Niet alle leerlingen zullen ook een gecompliceerde thuissituatie hebben en gefrustreerd raken misschien?
Of is het de hele wereld die is veranderd.
Is de leerplicht tot 18 (klopt dat) echt goed voor elk kind? Vroeger gingen degenen die minder goed verder in hoger onderwijs konden leren in dienst als "knechtje" en leerden zo een vak in de praktijk. Nu moeten ze langer naar school en worden dan "afgestudeerd" pas in de praktijk gestort, al zijn er natuurlijk stages maar dat is nog niet de echte wereld.
Mooi dat je er ook liefdevol over schrijft.
Hoi Lot, veel hebben zelf kinderen, maar dat merk je niet aan hun manier van werken met onze studenten. Ik hoor dat ze met de kinderen thuis natuurlijk ook de nodige 'dingetjes' hebben, net als iedereen met kinderen. Precies, school is leren, fouten maken en daar weer van leren. Onze doelgroep zijn studenten met 'gestapelde problematiek'. Er is dus meer dan een ding waar ze in hun leven last van hebben. Over die leerplicht hebben we het nog een keer, dat is een te lang verhaal voor hier. Ach...liefdevol is misschien wat overdreven, maar ik doe het wel met de nodige betrokkenheid.
VerwijderenIk denk dat je absoluut een heel belangrijke rol hebt. Maar opvoeden, in de zin van ouder-kind, zou ik het niet willen noemen. Jij hebt natuurlijk wel te maken met een leeftijd waarin ouders vaak minder zicht hebben op wat de kinderen doen. Dat hoort bij die leeftijd, loslaten. En dan ook nog een problematische groep jongeren waar je mee te maken hebt. Petje af!
BeantwoordenVerwijderenHoi Judy, opvoeden is natuurlijk een breed begrip maar ik begrijp wel wat jij bedoelt. Het is ook maar gewoon werk hoor, denk dat een baan als burgemeester in een grote stad een stuk lastiger is, die kan niet om vier uur 's middags de deur achter zich dichtdoen en dan klaar... die zijn 24/7 bezig, dat is pas zwaar vind ik.
VerwijderenHeb drie kinderen opgevoed. Toen ik in 2021 een aan een verkorte deeltijdpabo begon (vanwege het lerarentekort, een soort gevoel van maatschappelijke verantwoordelijkheid ?) en dus op mijn 58e als stagiair voor de klas moest, begeleid door mensen die jonger waren dan ik, merkte ik dat ik er geen zin meer in had. Het was op. Dat werd me ook steeds voorgehouden door de begeleiders op de stageschool: dat het er op leek dat mijn leeftijd en me toch belemmerde om nog goed in het vak te groeien). Op de paboschool zelf bleven ze me wel aanmoedigen om door te gaan, ik heb daar nu gemengde gevoelens over, is dat wel eerlijk? Het was wel een pijnlijke ervaring, maar wel helder. Heb tot nu toe geen kleinkinderen, misschien zou het weer wat terugkomen, dat gevoel, die motivatie, als ik die had. Maar dat is nu niet het geval, dus accepteer ik het maar zoals het is.
BeantwoordenVerwijderenEen behoorlijk nare ervaring en heel jammer. Nu moet ik zeggen dat ik, op mijn 57e, veel collega's in mijn leeftijdscategorie spreek die er wel klaar mee zijn. Ik ben ook vooruit aan het kijken naar mijn (vervroegde) pensioen. Het wordt namelijk steeds zwaarder, lastiger, minder leuk. De afstand tot de jongeren wordt groter en dat is niet altijd fijn. Dus ik denk dat je er goed aan hebt gedaan. En als er misschien nog eens kleinkinderen komen heb je de energie en tijd om een leuke oma te zijn!
VerwijderenDat plezier in je werk en opgewekt zijn bepaalt voor een deel de sfeer in de klas. Respectvol corrigeren is dan misschien wel minder nodig. Izerina
BeantwoordenVerwijderenKlopt Izerina, jij weet dat uit ervaring!
VerwijderenDenk dat het iets anders is dan opvoeden dan eigen kinderen. Daar blijf je verantwoordelijk voor. Jouw kinderen zijn klaar na hun schooltijd. En dan komen er weer nieuwe. Dus je maakt alleen die schoolleeftijden mee. Dat je invloed wel groot is, dat lijkt me duidelijk. Vooral door helder en duidelijk te zijn en opgewekt en consequent. Voor jouw doelgroep denk ik al heel fijn en bijzonder.
BeantwoordenVerwijderenTuurlijk is het anders dan het opvoeden van je eigen kinderen, dat ben ik met je eens Cellie. Uit wetenschappelijk onderzoek (vorig jaar door het Erasmus) blijkt dat onze doelgroep onze school als erg prettig ervaart.
VerwijderenEen mooi onderwerp, opvoeden.k
BeantwoordenVerwijderenIk heb ervaring als moeder (van nu twee tieners) en als gastouder van zo'n veertig andere kinderen. Bij mij heeft het altijd dicht bij elkaar gelegen, ik doe/deed het altijd vanuit mijn hart. Natuurlijk heb je je als professional aan bepaalde (veiligheids)regels te houden en werk je best nauw samen met ouders. Ik heb ervaren hoe belangrijk de eerste jaren van zo'n kind zijn voor zijn of haar verdere leven. Een kind heeft vertrouwen nodig en heel veel ruimte. Ook ruimte om fouten te maken.
Bij jonge kinderen kan dit nog, maar sommige kinderen lopen op school vast door regels en wetten en cijfers. En als je niet in dat plaatje past wordt het lastig. Ondertussen heeft zo'n kind al zoveel negatieve ervaringen dat ik me kan voorstellen dat het zelfvertrouwen helemaal weg is. En dat kan best een stempel drukken dat niet meer te herstellen is.
Gelukkig past ons onderwijsstelsel wel goed bij een groot deel van de kinderen. Maar iets meer ruimte en iets minder eisen zouden voor sommige kinderen best goed zijn.
Hoi Nienke, wat leuk dat je ook gastouder bent. Er zijn inderdaad jongeren die vastlopen in 'het systeem' en dat is een heel lang en vervelend traject, soms lukt het dan wel om iets te vinden waardoor het weer lukt, maar helaas niet altijd. Dat zie ik ook gebeuren. Wij bieden maatwerk, iedere student eigen tempo en dan lukt het op school meestal wel, maar op stage blijft het lastig. Dan moeten ze toch weer voldoen aan andere eisen. Weinig bedrijven houden rekening met een problematische thuissituatie bijvoorbeeld.
VerwijderenVeel respect vanaf hier voor jouw vak en de manier waarop je er zo gedreven over schrijft. Het lijkt me af en toe ontzettend moeilijk. Ik mag natuurlijk niet generaliseren, maar het lijkt wel of de tendens om gemaakt verveeld te doen en totaal respectloos te reageren hand over hand toeneemt. Ik kan er slecht tegen en daarom des te belangrijk dat er mensen zijn die blijven investeren in onze kostbare jeugd.
BeantwoordenVerwijderenDank je wel. Ik merk wel dat ik er ook steeds minder goed tegen kan hoor, zal mijn leeftijd zijn. 😉
VerwijderenIk schreef hierboven over mijn ervaring als 58 jarige pabodeeltijdstudente. Kwam dat idd ook al tegen op de basisschool: een zesdegroeper die me zei dat hij zijn opdracht niet ging maken 'omdat het hem niet boeide'. En niet uit de vensterbank weg wilde gaan en daar eindeloos over in discussie wilde met mij.
VerwijderenJa zeker, ik zou het ook zo noemen. Toen ik nog juf was waren er regelmatig kinderen die zich een beetje vergisten en mama zeiden. De rol is niet helemaal hetzelfde maar toch wel een beetje!
BeantwoordenVerwijderenIk heb dat ook wel eens meegemaakt, bij een hele stoere jongen.... die kreeg natuurlijk een hoofd als een biet! 🤣
Verwijderen