woensdag 23 april 2025

eetherinneringen - patat

Hier in de Randstad eten we geen friet, wel patat. Mij kan je heel blij maken met een patatje. Maar ik eet nooit, echt helemaal nooit, een patatje op straat uit een bakje of zakje. Want dat deden wij vroeger niet, dus heb ik dat nooit geleerd.

Wanneer we patat aten dan werd dat bij de patatzaak op het plein gehaald, vier porties in een grote zak. Geen mayonaise erbij, dat hadden we thuis zelf. En vier kroketten. Nooit iets anders. Ik heb in mijn 57- jarige leven nog nooit een frika(n)del, berenklauw, kaassoufflé, bamihap of nasischijf gegeten. Want die aten wij vroeger niet, dus heb ik die nooit leren eten.

Twee, hooguit drie keer per jaar werd er patat gehaald. Dat kon zijn wanneer we na een lange dag uit thuiskwamen en er geen tijd was om te koken of wanneer geen van mijn beide ouders zin hadden om te koken. Ook aten we wel eens patat omdat mijn broer of ik jarig was en dan mochten we kiezen wat we wilden eten. In mijn geval meestal pannenkoeken en ik meen me te herinneren dat mijn broer voor patat koos.

Toen ik nog klein was hadden we wel een frituurpan maar die werd alleen gebruikt op Oudejaarsavond, dan werden er bitterballen klaargemaakt. En misschien maakte mijn vader een heel enkele keer chips. In mijn pubertijd kwam er een friteuse. Een heel kleintje en daar konden net twee porties patat in. Mijn broer zette die soms aan en maakte dan voor zichzelf een patatje, met diepvriespatat want we hadden ondertussen ook een vriezer.

Ik vind patat geen snack, maar door mijn eetgestoorde gedrag zie ik patat ook niet als maaltijd. Het is voor mij altijd onderdeel van een maaltijd. Ik vind het lekker wanneer ik in een restaurant eet om dan ook wat patatjes te eten. Dus als ze op de kaart staan bestel ik ze.

Soms, heel soms, haal ik zelf een patatje en een kroket bij de snackbar in de wijk. Maar dat doe ik alleen op dagen dat ik mijn eetregels even loslaat. 

36 opmerkingen:

  1. Ik kan me nog herinneren dat er een snackbar kwam waar je patat kon halen. Heeel lang geleden. Mijn vader haalde dan patat voor bij het avondeten. Ik kan me ook nog herinneren dat een zak patat een kwartje kostte. Maar toen was ik nog klein, een jaar of tien hooguit. Later, veel later, hadden mijn ouders een friteuse, en mijn vader was daar de baas van. Maar eigenlijk werd die niet zo heel vaak gebruikt, misschien alleen met het kerstdiner.
    Zelf nu eet ik zelden patat. Hooguit twee keer per jaar. Dan haal ik het bij de snackbar of ik maak ovenpatat. Daar geniet ik dan extra van.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik eet het ook niet vaak en juist daarom blijft het lekker.

      Verwijderen
    2. Kan ik me ook herinneren, dat kwartje.

      Verwijderen
    3. Klopt, in de Tidemanstraat in de jaren 70 ook een kwartje. Maar met pindasaus was het ineens vijftig cent. Aangezien ik pindasaus lekkerder vond dan mayo was het dus of twee weken zakgeld opsparen (ik kreeg 25 cent zakgeld per week) of niets. Of gewoon patat zonder iets. Maar meestal nam ik niets, want er stond ook op mij nog avondbrood te wachten. Dat was dan even stug doorlopen i.p.v. te blijven hangen bij de patatzaak. En ik wist toen ook al wel dat het niet zo gezond was.

      Verwijderen
  2. Ik heb tot mijn zevende nooit patat gegeten. Pas rond 1970/71 proefde ik het voor het eerst toen ik niet meer permanent bij mijn ouders woonde. En vond het eigenlijk gebakken aardappels maar dan in een andere vorm. Mijn ouders moesten het niet, dus daar at ik het nooit. En idd, als ik het at, ook als onderdeel van een maaltijd. Dan was er wel altijd appelmoes erbij en op een of andere manier een gehaktbal, geen kroket. In die jaren was ik korte tijd bij een turnclub in Rotterdam, de meiden daar haalden patat in de Tidemanstraat, na de training. Er wachtte dan nog een broodmaaltijd op hen, maar die zullen ze wel geskipt hebben. Ik herinner me dat die patat ook met pindasaus te koop was, vond ik lekkerder dan mayo. Was wel duurder. Sowieso spaarde ik min zakgeld liever op.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Helemaal vergeten... de appelmoes! Die hadden wij er thuis ook altijd bij.

      Verwijderen
    2. Allerlaatste keer dat ik patat at (ik eet het hoogstens 1 keer per 5 of 10 jaar, en dan niet eens een portie) was dus met die poutine in Canada. Ik probeerde echt te snappen wat mijn schoonzoon hier nou zo lekker aan vond, maar snapte het niet. Het zal wel smaakvervlakking zijn geweest. Of na een lange dag de behoefte aan zout en hartig. Hoe dan ook, ik vond er echt niets aan en heb van die poutine ook maar heel weinig gegeten. Doe mij maar een lekkere soep met knapperig brood.

      Verwijderen
    3. Wat de meeste mensen lekker vinden: vet en zout. Ik zou ook liever de soep en brood eten.

      Verwijderen
  3. Ik bak patat zelf. Bij voorkeur de verse friet die je op groente afdeling kan kopen. We doen dat in de garage, vanwege het vet en de stank. Meestal in het weekend als de kinderen komen eten. Maar zeker niet iedere week. Je kan patat ook zelf maken maar dat vind ik dan weer teveel werk.

    Deze zelfgebakken patat is wel het lekkerst. Veel beter dan het resultaat uit een airfryer.

    Groetjes, Elly

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik heb geen airfryer of frituur, dus dan haal ik een zakje en eet ik het thuis op.

      Verwijderen
  4. Hoe het in mijn jeugd was weet ik echt niet meer, snackbars waren er nog niet, ik denk dat oma het wel eens maakte, van haar heb ik de basis van koken ook geleerd.
    Mijn ex was expert patat bakken, hij maakte het ook vers. Toen we al gescheiden woonden gingen we nog wel eens samen een dag kamperen en dan kwam hij op de fiets naar mij toen met achterop zijn frietpan en op de camping maakte hij het vers klaar.
    We aten het ergens onderweg ook wel eens, heerlijk zo'n puntzak en dan waren je handen altijd heel vies van de mayo, heerlijk, ik hou van vies denk ik. Uit een bakje eten smaakt toch anders.
    Nu maak ik het in de Airfryer, eigenlijk altijd op zondag met kip en appelmoes. Maar een kleine portie,

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Op zondag maakten we regelmatig lange boswandelingen. Op de terugweg, niet ver van ons huis was een snackbar. En vaak trakteerden onze ouders dan op zo'n puntzakje patat. Ook ging mijn vader wel eens een 'gezinszak' patat kopen voor bij de warme maaltijd. Nu maak ik soms patat in de airfryer, maar de gefrituurde versie is toch lekkerder. Die eet ik een paar keer per jaar, met een kroket.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Als >Belg ben ik natuurlijk opgegroeid met frietjes. Eén keer per week op een vaste dag. Altijd vers en zelf gemaakt door mijn vader. Een frituur was er niet in ons dorp toen ik kind was.
    Wij maken onze frietjes nog steeds zelf. Per hoge uitzondering neem ik diepvriesfriet en frieten van de frituur vind ik niet lekker.
    (Had problemen met reageren ... zou kunnen dat je deze meerdere keren ontvangen hebt).

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Nee, het er bij eentje gebleven. Ik ken hier ook wel mensen die op een vaste dag altijd patat eten, misschien niet veel maar het gebeurt wel. De ene snackbar is de andere niet, ik heb er drie in de wijk en ik kom er maar bij een van deze drie. Daar maken ze trouwens ook heerlijk verse loempia's.

      Verwijderen
    2. Mijn herinnering aan patat dateren nog uit de tijd dat je het als 'patates frites' schreef; tweede helft jaren '50. Het was tijdens een logeerpartij bij kennissen van mijn ouders; een bevriende bloemist uit Nunspeet. Opgegroeid in een mini-dorpje in Midden-Drenthe van ca 120 inwoners en zonder enige (nuts)voorzieningen, was het een splinternieuw iets voor me. Ik weet nog dat een zakje patat een dubbeltje kostte en dat er voor de kraam een lange rij wachtenden stond. Bij het begin van mijn middelbareschooltijd was dat al een kwartje geworden merkte ik een paar jaar later. Vond het wel bijzonder allemaal, maar of ik het echt lekker vond? Niet echt. Ik liet me vooral beïnvloeden door de leden van het gastgezin die het allemaal een traktatie vonden.
      Ik ben friet pas gaan waarderen in mijn militaire diensttijd; het stond zo eens in de twee maanden op het menu en we waren er wel twee dagen druk mee. Een dag was iemand de hele dag bezig om het voor te bakken en werd het ter afkoeling uitgespreid op een dikke granieten werktafel. De volgende dag werd het gebakken en uitgedeeld tijdens etenstijd. Dat was altijd aanpoten, maar we hadden altijd overheerlijke frietjes; knapperig van buiten en zacht van binnen.
      Tussen beginjaren '90 tot aan mijn pensionering in 2009 was mijn werk als regel ver weg en verbleef vaak van maandag tot en met donderdag in een hotel. Vaak was er wel een restaurant bij dat een goede warme hap aanbood, maar heb er nooit meer de frietjes gehad die konden tippen aan die zoals we ze maakten in de grote kazernekeuken. Restaurantkeukens gebruiken ook vaak voorgebakken diepvriesfriet van die bekende fabrikant uit de Achterhoek is mijn overtuiging.
      En voor je zegt dat je blij mag zijn dat er elke dag voor je gekookt wordt; als je minimaal 4 dagen per week in een restaurant eet dan wordt je bijna blij van aangebrande aardappels. Ik had een paar collega's die in een vergelijkbare situatie verkeerden en we zeiden vaak "Als je de menukaart het gehad wordt het tijd om te verkassen". Hotelleven wordt knap vervelend, ondanks dat het personeel vaak heel zorgzaam is.

      Verwijderen
    3. Weer genoten van je verhaal Willem. En wat klinken die diensttijd patatten lekker zeg. Ik vind buiten de deur eten een keer lekker, maar liefst eet ik thuis.

      Verwijderen
  7. Hier eten mijn man en ik ook maar twee hooguit drie keer patat per jaar.
    Altijd in een grote zak en mee naar huis, een kroket erbij is voor mij teveel van het vette, maar wat groenten erbij vind ik wel heel lekker.
    Vroeger zo rond 1965 kregen we van onze moeder geld mee voor een puntzak patat als we naar de tandarts geweest waren. Die man stond bekend als de dorpsbeul dus onze moeder vond vast dat we wat troostvoedsel nodig hadden.
    Ria

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Patat en een bordje sla, ook een heerlijke combinatie zo af en toe! Troostvoer voordat het woord ingeburgerd was, leuk om te lezen Ria.

      Verwijderen
  8. Vroeger thuis haalden we zelden patat. Later toen we het huis uit waren werd dat wat meer. Tot de eigen friteuse waar we regelmatig wat uit aten. En nu een airfryer en toch blijven de patat en snacks van de snackbar het lekkerst.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik at in Engeland ,voor het eerste zelfstandig, regelmatig een patatje van de ... Chinees! En dan met sweet and sour pork balls en currysaus. De pork balls zijn stukjes varkensvlees in een deegje. Rare combinatie nu ik er aan terugdenk maar wel lekker hoor!

      Verwijderen
  9. Misschien heb ik het hier al eens gedeeld, maar wij aten vroeger thuis elke vrijdag patat. Versgebakken van aardappelen, 2x gefrituurd en zonder zout. Wel met mayo. En een gekookt ei en sla. Vaste prik. Ik vind alle gehaalde patat daarom standaard veel te zout! Als we iets gingen afhalen (bijna nooit) was het Chinees. Een kroket at ik wel eens op kinderfeestjes. Voor mij ook geen frikadel of andere happen. Zelf heb ik bewust geen frituurpan en ovenpatat haalt het niet bij mijn herinnering dus ik eet nu ook alleen nog maar patat als bijgerecht in restaurants. Een heel andere beleving.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik denk niet dat je dat al eerder vertelde Mara. Maar de patat die jij vroeger thuis at, met de sla en ei, klinkt echt heel erg lekker. Daar zouden ze nu in een horecagelegenheid de hoofdprijs voor vragen. Nee, ovenpatat is niet lekker. Ik eet graag gebakken aardappels, mijn man maakt ze altijd, kleine blokjes en lekker knapperig. Komt in de buurt van de patatervaring. En dan sla erbij, heerlijk!

      Verwijderen
    2. Hee, dat maakte mijn moeder ook wel, gebakken aardappels met sla. Aardappels waren dan in schijfjes gesneden.. Waren altijd de overgebleven gekookte aardappels. Eigenlijk vind ik gebakken aardappels lekkerder dan patat.
      Toen mijn vader moest afvallen van de huisarts verdwenen de gebakken aardappels van het menu, want te vet. Vanaf toen ging ze de aardappels afmeten, geloof ik. Dat was dan wel weer omschakelen voor haar als wij bij onze ouders logeerden want dan kon ze niet meer zo berekenend koken, mijn broer at immers als een slootgraver. Maar die bakte dan zelf nog de overgebleven aardappels op, net voor het slapengaan. Soms in combinatie met brood. Dat waren dan dikke pillen, want mijn moeder sneed het brood zelf. Gebakken aardappelen met brood net voor het slapen gaan, je moet het maar willen en kunnen verdragen:-)

      Verwijderen
    3. Dat ligt vast zwaar op de maag.

      Verwijderen
  10. Tijdens onze laatste verhuizing is de frituurpan omgevallen in de verhuiswagen. Het frituurvet zat door en over bijna al onze meubels en dozen. Klein trauma. Sindsdien komt er hier geen friteuse meer in huis. Snacken doen we elders!
    Marijke

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Bah, dat klinkt vies en vervelend. Dan was het geen ossewit, dat wordt hard weet ik nog van vroeger.

      Verwijderen
  11. Ik eet zelden patat, doordat het thuis helemaal niet de gewoonte was. Geen snackbar in de buurt en geen friteuse in huis. Soms eet ik op vakantie patat, bij de maaltijd als we uit eten gaan en dan vind ik het een traktatie, als de patat tenminste goed gebakken is.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik vind het bij een maaltijd ook het lekkerst, mits goede patatten natuurlijk!

      Verwijderen
  12. Kwam nog even terug op deze blogpost omdat ik weet dat jij meestal wel reactie geeft,maar zie mijn best lange reactie over eet herinneringen niet terug.Of er iets fout ging,te lange tekst of iets anders?
    Groet,Ger

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Pas halverwege covid kwam ik erachter dat mijn vent een friteuse in huis had, daarvoor haalde we patat. We aten het niet vaak maar van de week had ik er zin in, maakte mijn eigen mayo maar geen frikandel. Het was teleurstellend, ben nog zoekende maar als ik eens iets cheat dan wordt het toch patat. De zoetigheid ligt achter me.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik ben en blijf een zoetekauw, maar een patatje af en toe, soms van Bram, vind ik ook erg lekker. Een friteuse hebben we niet en komt er ook niet.

      Verwijderen
  14. Zaterdag was frietdag. Mijn vader ging naar de frituur, wij mochten vooraf kiezen welke snack we wilde. Nasiballen waren hier populair. Tot we zelf een friteuse hadden... Vanaf dat moment kwam de friet alleen nog tijdens vakanties van de snackbar.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Toen wij hier in de wijk kwamen wonen, nu ruim 20 jaar geleden, had de patatzaak 'happy hour' op vrijdag, iedereen at dan denk ik patat. Hier in huis geen friteuse.

      Verwijderen