geen keus

Toen ik op de lagere school zat stelden we elkaar soms rare vragen zoals 'wat kies je: blind of doof' of  'een arm of een been missen' en meer van dat soort keuzevragen. Daar kon je natuurlijk geen antwoord op geven maar je dacht er wel even over na, om dan vervolgens weer te gaan touwtjespringen, hinkelen of tikkertje spelen.

Gezondheid, lichamelijke afwijkingen, gebreken maar ook een grote neus, flaporen of brede heupen, je hebt het niet voor het kiezen. Aan sommige dingen is wat te doen als je dat wilt en voor weer andere dingen zijn hulpmiddelen beschikbaar. En soms is er ook gewoon niets aan te doen. Ik heb schoenmaat 45, ik vind het niet erg omdat ik voldoende keus heb wanneer ik schoenen ga kopen, maar dat is wel eens anders geweest. En aan die grote maat kon en kan ik nog steeds niets doen.

Wat heb je liever: anorexia, boulimia, eetbuistoornis, arfid, orthorexia of heb je liever een combinatie van een paar van deze aandoeningen? Lastig kiezen hoor!

Ik weet dat het niet te vergelijken is met een grote schoenmaat, met blind zijn of met andere ziektebeelden of gebreken. Maar net als andere ziekten en aandoeningen is een eetstoornis ook geen keus geweest bij de mensen die er last van hebben.

Toen ik ongeveer 20 jaar geleden besloot om te stoppen met roken en tegelijkertijd wat gewicht te verliezen, vertelde niemand me dat ik een eetstoornis zou ontwikkelen. Ik had zelf geen kennis over eetstoornissen, had wel eens van anorexia en boulimia gehoord, maar dat was destijds een zeer-ver-van-mijn-bed-show. 

Als ik toen had geweten wat ik nu weet was ik heel anders te werk gegaan. Geen punten tellen met een WeightWatchers boekje, geen voedingsmiddelen uit mijn menu schrappen maar juist focussen op een gezonde leefstijl. Klopt, er was destijds veel minder aandacht dan nu voor een gezonde leefstijl dus daar had ik toen niet op kunnen terugvallen. Ik ben me pas later gaan verdiepen in een gezonde leefstijl, maar toen was het al te laat. Ik zat al vast in mijn patronen en eetgestoorde gedrag.

Ik was in de val gestapt. Ik was zonder dat ik wist hoe gevaarlijk het was begonnen met het aanpassen van mijn dieet. Dat ik nu een eetprobleem heb is niet mijn schuld.

Door al dat geklooi met eten is mijn oerbrein volledig verstoord geraakt en is constant in opstand. Mijn 'denkende' brein gaat weer goed functioneren wanneer er gegeten is en het oerbrein even kalm is. Dan neem ik me voor dat ik niet meer restrictief eet en niet bij ieder eetmoment op de klok kijk. Eten zoals het hoort, naar behoefte en soms wat te veel en soms wat te weinig. Maar de gewoonten zijn zo sterk, en mijn angst om aan te komen zo groot, ik verval daardoor weer snel in restrictief eten en overmatig bewegen. 

Omgevingsimpulsen hebben er voor gezorgd dat ik dacht iets goeds te doen toen ik begon met afvallen. Ik kreeg tenslotte complimentjes over mijn slanke lijn. Daarnaast zag ik om me heen overal beelden van slanke mensen, slank staat gelijk aan goed, aan verstandig, aan succesvol, aan.... vul maar in. Dat ik iets gevaarlijks aan het doen was kwam geen moment in mij op, werd nooit tegen me gezegd.

Pleit ik mezelf nu vrij? Nee, absoluut niet. Ik ben nog steeds zelf verantwoordelijk voor wat ik eet, hoe ik eet, wanneer ik eet en of ik eet. Maar dat het lastig is om patronen te doorbreken hoef ik hier denk ik niet meer te vertellen. Je hebt zelf vast ook wel een paar vaste routines die je fijn vindt, die niet heel makkelijk te doorbreken zijn. Routines kunnen je helpen - ze besparen je tijd wanneer je dingen op de automatische piloot dingen doet - maar ze kunnen je ook in de weg zitten. Zo zit het met mijn eetstoornis ook. Soms is het makkelijk om vaste eetroutines te hebben, maar vaak ook niet.