obesitas, een werelwijd probleem

Meer dan 1 miljard mensen wereldwijd hebben obesitas. Het percentage Nederlanders met ernstig overgewicht is 15,7 procent, een verdrievoudiging ten opzichte van 1981. Dit zijn gegevens uit een recent onderzoek van het WHO, de Wereldgezondheidsorganisatie.

Dat er in Nederland meer mensen met obesitas zijn dan toen ik een puber was, zo'n 40 jaar geleden, is mij ook opgevallen. Natuurlijk kan ik daar geen aantallen aan verbinden, maar als ik nu om me heen kijk en wat ik zie vergelijk met toen, dan is het overduidelijk dat meer mensen nu heel zwaar zijn.

De oorzaken zijn mij ook bekend en weinig verrassend. De supermarkt toen had een paar paden, de supermarkt nu is vele malen groter. Kon je vroeger kiezen uit een paar lekkere toetjes, nu is het aanbod zo groot dat je er keuzestress van zou kunnen krijgen. En dat geldt voor alles. Er is meer eten en we eten meer, en vaker. 

De winkels waar je wat te eten of drinken kan kopen zijn, net als de horecagelegenheden met fastfood, de laatste jaren als paddenstoelen uit de grond geschoten. Loop door een willekeurige winkelstraat in Nederland en kijk eens naar alle zaken waar je een snelle hap kan kopen.  Denk dan eens 20, 30 of langer terug in de tijd. Waren ze er toen ook? Niet waar ik woonde. En zelfs in een wereldstad als Londen waren er in de jaren 80 véél minder van dit soort gelegenheden. Engeland loopt trouwens, samen met Amerika, voorop als het op obesitas aankomt. Ik weet nog dat ik mijn ogen uitkeek in de supermarkten aldaar toen ik er in de jaren 80 ging wonen, de supermarkten waren hypermarkten en ook toen al tot laat op de avond open. Zou dat er misschien wat mee te maken hebben?

Moeten we ons zorgen maken? Ik denk het wel. Misschien heb je, net als ik, de serie 'De Toekomst Is Grijs' gezien en weet je dat we voor een enorme uitdaging komen te staan in de zorg (staan we al voor heb ik begrepen) met de vergrijzing van de samenleving. Veel ouderen hebben behoefte aan zorg, zelfs als ze geen ernstige ziekte onder de leden hebben, maar gewoon door ouderdom minder zelf kunnen. Als daar dan ook nog aandoeningen bijkomen die veroorzaakt kunnen zijn door het overgewicht dan hebben deze mensen nog meer zorg nodig. En die zorg.... we moeten nog maar afwachten of die er straks nog voldoende is. 

Is dat mijn probleem? Ja, natuurlijk is dat ook mijn probleem. Ik gun iedereen zijn of haar hulp, vind ook dat iedereen daar recht op heeft. Het zou fijn zijn als er nu dan echt iets gedaan gaat worden aan dit ernstige overgewicht zodat er meer mensen gezond oud worden.

Wat is er dan nodig? Ik heb de wijsheid niet in pacht, maar ik denk dan aan meer investeren in voorlichting, al vanaf de basisschool. Een belasting op suiker invoeren, btw op groente en fruit afschaffen, minder vergunningen aan fastfoodzaken verlenen, reclames voor ongezonde voedingsmiddelen aan banden leggen, en zo zijn er vast nog veel en veel meer dingen te bedenken.

Is dat betuttelend? Ja, vast wel. Maar als je bedenkt dat er in de grondwet, artikel 22, staat dat de overheid maatregelen moet nemen om de volksgezondheid te bevorderen, dan zie je dit misschien in een ander licht. Het is dus de plicht van de overheid om ons te helpen gezond te zijn. Dat is waarom er tijdens de coronapandemie een lockdown was. Om onze gezondheid te beschermen. Dat is waarom er vaccins zijn, dat is waarom er bevolkingsonderzoeken zijn. Waarom lukt het dan niet om meer te doen wanneer het op voeding aankomt en de gezondheid van een groot deel van de Nederlanders door deze welvaartsziekte ernstige problemen heeft en in de toekomst zal krijgen?

Vanmorgen ging het NPO radio 1 programma Vroeg over overgewicht (terug te luisteren via de podcast), vanavond komt reclame voor ongezonde voeding aan bod in het televisieprogramma Pointer op NPO 2 (terug te kijken via uitzending gemist).