dikke mensen op de televisie

We zijn gestart met onze goede voornemens en gaan massaal aan de sapkuur, hangen in de gewichten, sloven ons uit op de loopband en hebben de laatste restjes wijn door de gootsteen gespoeld. Oh wat voelen we ons na deze paar dagen geweldig want we zijn al een kilo kwijt!

Voor mensen met een normaal gewicht is een paar pondjes afvallen in het nieuwe jaar een koud kunstje.  Een dieet is goed vol te houden omdat de beloning - de rits van de jurk kan weer dicht! - nabij is. Dat ons reptielenbrein (dat deel van het brein dat gericht is op ademen, eten en voortplanten) na verloop van tijd gaat tegenstribbelen en we weer voor de vele verleidingen zullen vallen is nu gelukkig nog niet aan de orde. 

Maar wat als die paar pondjes er een paar honderd zijn? Dan is het verliezen van gewicht geen eitje en is het een jarenlange strijd die men maar niet lijkt te winnen. De gevolgen van ernstig overgewicht, obesitas en morbide obesitas ken ik alleen doordat ik er over gelezen heb en televisieprogramma's heb gezien. En voor die televisieprogramma's heb ik een ongezonde interesse ontwikkeld. 

Er zijn de afgelopen jaren zowel in binnen- als buitenland enorm veel televisieprogramma's geweest waarin mensen met ernstig overgewicht de strijd aan gaan met hun gewicht. Ik noem er een paar: Obese, dit was te zien op RTL4 en de buitenlandse versies op YouTube. The Biggest Loser, een Nederlandse versie maar ook de Amerikaanse versie. My 600 lb life op TLC, 1000 lb Sisters, ook op TLC en recentelijk nog Operatie Obesitas op NPO3. 

Sommige van deze programma's zijn informatief en er werken mensen aan mee met verstand van zaken. In het programma Operatie Obesitas kwam met regelmaat professor Liesbeth van Rossum aan het woord. Zij weet op een heldere manier uit te leggen wat obesitas is en wat er aan gedaan kan worden, maar ook hoe moeilijk het is voor de patiënt. Zoals alles wat over overgewicht (en ondergewicht) gaat heb ik deze serie gevolgd. Ik  vond het een goede en informatieve serie.

Van een heel ander kaliber is de serie My 600 lb life, waarin Amerikanen met morbide obesitas een jaar lang worden gevolgd. De aflevering begint altijd met een man of vrouw met morbide obesitas die opstaat en de dag begint. We zien hem of haar douchen en daarbij horen we hoe moeilijk dit gaat. Daarna krijgen we te zien wat voor een ontbijt ze eten, dit wordt meestal gemaakt of bezorgd door iemand anders, waarna we te horen krijgen welke miserabele dingen er zijn gebeurd in het leven van deze man of vrouw. En dan volgt het hele traject van kennismaken met de arts die de maagverkleining gaat doen tot aan de operatie. 

Iedere aflevering gaat volgens dit format, als kijker weet je precies wat je krijgt. De serie is succesvol want is al seizoenen lang op televisie.  Ik snap dat en toch schaam ik me ervoor dat ik dit kijk. Daar waar ik het niet onder stoelen of banken steek dat ik  'boer zoekt vrouw', 'ik vertrek', en 'bed & breakfast' met plezier kijk, zal ik nooit toegeven dat ik deze serie ook kijk. 

De mensen die geportretteerd worden zijn zonder uitzondering woonachtig in armoedige huizen op het platteland. Ze zijn laag- of ongeschoold, en door hun omvang ook afhankelijk van een invalide-uitkering. Velen komen hun huis niet meer uit, en zij die dat wel doen, doen dit uitsluitend om eten te kopen. Allemaal krijgen ze hulp bij een aantal dagelijkse dingen maar leven verder in een sociaal isolement.

Het is werkelijk in- en intriest hoe deze mensen leven en hoe ze proberen dit leven achter zich te laten. Als kijker hoop je natuurlijk dat het lukt, maar stiekem verheug je je tegelijkertijd op de tegenslagen onderweg, want die zijn er! Natuurlijk zijn die er want anders geen televisieprogramma.

Ik kijk naar deze programma's om verschillende redenen. Ten eerste omdat deze mensen zo ontzettend zwaar zijn en ik me niet kan voorstellen hoe dat zo kan komen. Vroeger hoorde je wel eens dat er in Amerika mensen leefden die hun huis niet meer uitkwamen of uit hun huis getakeld moesten worden door de brandweer. Dit zijn die mensen!  Ten tweede blijf ik me verbazen over het eten. Deze mensen leven op fastfood en weten werkelijk niet het verschil tussen gezond eten en fastfood. Door dit gebrek aan kennis verloopt het traject erg moeizaam. Ten derde hebben al deze mensen een 'facilitator' , iemand die het eten brengt of voor ze maakt. Deze helper is natuurlijk mede verantwoordelijk voor het overgewicht van de overeter, maar ziet dat niet zo.  En als laatste het resultaat na een jaar.

Voor de meeste deelnemers krijg je in de loop van de aflevering sympathie en hoop je oprecht dat het lukt.  Door deze sympathie zwakt het effect van de  'freakshow' af en zie je de mens achter de patiënt. Neemt niet weg dat het een freakshow is en blijft!

Kijk ik misschien ook omdat ik een beter gevoel over mezelf krijg? Dat ik wél slank kan blijven? Dat ik wél slim genoeg ben om gezonde keuzes te maken? Of kijk ik omdat ik me aan de andere kant van dit spectrum bevind en dus net zo in- en in triest ben? Ik maak tenslotte ook foute keuzes waardoor iedere poging om gezonder te gaan leven door meer te eten en minder te sporten steeds weer mislukt.  Mij hoef je niet uit mijn woning te takelen, mij moet je aan mijn bank vastbinden zodat ik niet wéér 30 kilometer ga fietsen terwijl ik doodop ben! Mij hoef je niet op een dieet van 1000 calorieën te zetten, mij moet je op een dieet van 3000 calorieën zetten en erbij blijven om te zorgen dat ik ze ook echt eet!

Hoe dan ook, ik ben me steeds meer bewust dat deze mensen het verdienen om geholpen te worden want een eetstoornis zoals een eetverslaving is ook een aandoening waar mensen niet zelf voor kiezen!