zaterdag 18 juni 2022

scholen en fastfood

Het aantal fastfoodwinkels binnen een straal van vijf minuten lopen van een middelbare school is de afgelopen tien jaar met 40 procent toegenomen. Dat blijkt uit onderzoek van Pointer. In het NOS Radio 1 Journaal hoorde ik afgelopen week een gesprek hierover met onderzoeker Thomas de Beus en met kinderarts Saskia Bouma. 

De kinderarts pleit voor inmenging van de overheid, zij maakt zich ernstige zorgen over de kinderen met overgewicht, momenteel 1 op de 6. En dit aantal zal nog toenemen als er geen maatregelen worden genomen.

Zo'n interview duurt nooit lang, uit het rapport worden een paar belangrijke onderzoeksresultaten genoemd en na een paar minuten is het volgende onderwerp al weer aan de beurt.

Mij zet zoiets aan het denken. Ten eerste kan ik natuurlijk goed vergelijken met vroeger, toen was er inderdaad bijna niks. In ons dorp waren er een paar patatzaken en dan had je het wel gehad. Ik kan me de eerste shoarmazaak nog herinneren, daar ging iedereen heen na het stappen. Overdag was die zaak dicht. In de buurt van mijn middelbare school waren er geen fastfoodzaken. Als je iets wilde kopen moest je een tussenuur hebben zodat je tijd genoeg had om het dorp in te gaan. Daar kon je dan wat kopen bij een supermarkt of de patatzaak. Maar de tijden zijn veranderd. 

De school waar ik nu werk staat net buiten het centrum van een kleine stad. In een straal van vijf minuten lopen zijn er inderdaad meer dan een paar zaken voor een snelle, ongezonde hap. Allereerst zijn er veel supermarkten, die verkopen feen fastfood maar wel een groot assortiment goedkoop ongezond voedsel. Dan zijn er zaakjes waar je kebabs kan kopen, er is een pidewinkel, een heel cinemacomplex met een bekende patatketen, pizzaketen en nog wat andere fastfoodzaken. Iets verder weg, maar voor onze studenten met een scooter, fietsen doen de meesten niet, of auto binnen 5 minuten te bereiken zijn er een burgerketen en een kipketen. En als je dan toch nog niets van je gading kan vinden bij een van de bovengenoemde fastfoodrestaurants dan kan je natuurlijk altijd je bestelling online plaatsen en laten bezorgen op school.

Dit laatste was in de coronatijd, toen onze studenten wel naar school mochten komen, ineens in. Stonden er pizzakoeriers aan de balie met bestellingen voor studenten! De directie van onze school heeft hier toen snel een stokje voor gestoken en gelukkig is dit fenomeen nu weer van de baan. Het zorgde niet alleen voor overlast op gebied van stank en verpakkingsmateriaal, het was ook niet fair naar de uitbater van onze gezonde schoolkantine.

Fastfood verbieden kan je niet. Wat kan je dan wel doen om te voorkomen dat de obesitasepidemie zoals die in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië al aan de hand is, overwaait naar ons? Want dat staat ons ook te wachten. In deze landen probeert men ook het tij de keren, maar tot op heden is dat nog niet gelukt. De overheden lijken machteloos te staan en de grote voedselproducenten en fastfoodketens hebben veel touwtjes in handen. 

Kunnen we leren van Amerika en het Verenigd Koninkrijk? Amerikaanse media volg ik niet, Britse wel. Ik lees dat de regering daar ook haar best doet door middel van allerlei campagnes, vaak gericht op schoolgaande jeugd, maar ook in buurthuizen en lokale gezondheidscentra, om mensen gezonder te laten leven. 

Ons reptielenbrein heeft behoefte aan een snelle fix van vet, zout, zoet. Daarom is het zo moeilijk weerstand bieden wanneer er overal om ons heen eten is. En laat nu juist het ongezonde eten ook nog eens goedkoper zijn dan de meer gezonde alternatieven. En nu blijkt al dat ongezonde eten ook nog eens op steenworp afstand van scholen te zijn toegenomen. Kan een overheid hier maatregelen nemen? Het beleid met betrekking tot coffeeshops in de buurt van scholen wordt per gemeente bepaald en is geen overheidsafspraak- of wet. 

  • Per 1 januari 2014 geldt de regel dat de afstand tussen een coffeeshop en een school tenminste 350 meter moet bedragen. Ook voor deze regel geldt maatwerk. Dat wil zeggen dat gemeenten de vrijheid hebben om van deze regel af te wijken. Bron: Jellinek.nl
350 Meter!! Wat een lachertje. Dat zal zeker helpen! Ik vermoed dat we nog heel lang moeten wachten op maatregelen voor fastfoodketens in de omgeving van scholen en dat we in de tussentijd zelf aan de slag moeten om ervoor te zorgen dat onze jeugd niet nog zwaarder wordt. We dat zijn alle mensen die iets met kinderen en jongeren te maken hebben en hun invloed kunnen uitoefenen. 

EBV: 91

34 opmerkingen:

  1. In mijn tijd viel er ook weinig te halen rondom school. En zelfs toen mijn dochter op school zat, was dat zo (tjonge, ik word echt oud). Maar het lijkt me echt zo lastig om daar als ouder mee om te gaan. Dan geef je je kind gezonden dingen mee en dan gooien ze dat weg om zooi te kopen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Goedemorgen Nicky, ik zie het ook: prullenbakken met pakjes brood, halve appels en verder veel lege chipszakken en oreaverpakkingen!

      Verwijderen
  2. In 1958 zat ik op de MMS in Den Haag, tegenover het Gemeentemuseum. In de pauze kwam er altijd een soort busje aangereden dat friet en kroketten verkocht, verder was er niet veel in de buurt. Een puntzak friet was een kwartje, mayo 5 cent, mosterd gratis. Niet iedereen had daar geld voor om dat dagelijks te kopen, maar er werd behoorlijk gebruik van gemaakt. een rijdende frietkraam, met kokend heet vet erin, die na een half uurtje verder reed naar de volgende school.
    Er was in de buurt ook een winkel van De Sierkan, daar kon je een glas (choco)melk kopen en een broodje kaas. Supermarkten waren er nog niet

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Goedemorgen Berber, leuk om jouw herinnering te lezen, en fastfood is dus van alle tijden!

      Verwijderen
  3. Ja, fastfood is overal. Wel goed bedacht om je pizza in coronatijd op school te laten bezorgen. :) En 350 m is natuurlijk niks. Zelf word ik er niet door verleid. Ik eet eigenlijk nooit fastfood. Misschien één keer per jaar een patatje.
    Is het op Engelse scholen nog steeds zo dat daar voor eten wordt gezorgd? Ik herinner me van jaren geleden dat Jamie Oliver daar campagne voerde om het voedsel gezonder te maken.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Goedemorgen Judy, ja die studenten zijn best inventief! Ik heb ook geen last van de verleidingen maar snap wel dat het voor velen wel lastig is. Op alle Britse scholen is er een warme lunch, tegenwoordig ook van goede en gezonde kwaliteit, mede door Jamie. Maar er zijn ook nog veel scholen met patat, hamburgers etc. Er is veel keuze maar kids maken vaak niet de juiste keuzes.

      Verwijderen
    2. Hoi Anoniem, ik ken veel mensen die wel de juiste keuzes maken en niet de hele dag door snacken en grazen en veel fastfood eten. Meer dan ik mensen ken die niet de juiste keuzes maken. Dat komt natuurlijk ook door de kringen waarin ik mij bevind, voornamelijk hoger opgeleiden. Zou dat ermee te maken kunnen hebben?

      Verwijderen
    3. Grappig, ik bevind mij ook voortdurend tussen de hoger opgeleiden die heel elitair kunnen doen over het linksdraaiend biologische voedsel wat zij nuttigen, maar vervolgens wel een doos luxe bonbons verorberen, maar dan wel puur, want dat is minder slecht. Overigens is het gros van die mensen ook niet persé slank/gezond.
      De verhouding 1 op 6 obese pubers is nog steeds lager dan de verhouding onder volwassenen, dus 'wie wel' is een heel legitieme vraag.

      Als puber kon ik overal fastfood krijgen en nam dat soms ook. Mijn puber (15) haalt soms ook wel wat, maar niet continu. Als we graag willen dat de wereld wat gezonder wordt, begin dan eens met de ban op airfryers en goedkope frituurtroep voor thuis, want daar is in laagopgeleide kringen veel winst te behalen. Afhaalvoedsel zal in NL voor veel mensen te duur worden als dat het enige alternatief is.

      Verwijderen
    4. Hoi Schrijver, hoger opgeleiden kunnen inderdaad heel elitair doen en ondertussen ook ongezond leven. Ik wil niet iedereen over een kam scheren en er zijn altijd uitzonderingen. Het is wel zo dat je opleidingsniveau en ook je inkomen voor een deel bepalend zijn hoe gezond je bent. Daar zijn onderzoeken naar gedaan. Ik blijf erbij dat voorlichting een hele belangrijke manier is om mensen gezonder te laten leven.

      Verwijderen
  4. Soms werpt een supermarkt zelf een drempel op. Maar 2 leerlingen tegelijk naar binnen,vanwege diefstal.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Izerina, dat klopt, maar dan kopen ze ook spullen voor de kids die buiten staan te wachten, dus dat helpt niet echt.

      Verwijderen
  5. Hier zeker 4 supermarkten binnen een straal van 500 meter van een scholengemeenschap. Dat is schijnbaar te weinig, want rond lunchtijd staan er 3 (!) verschillende rijdende kebab verkopers achter elkaar grof geld te verdienen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Rianne, 3!! schandalig, en zo'n school kan daar niets aan doen, en het is inderdaad ook nog eens erg duur!

      Verwijderen
  6. Leuk de herinnering van Berber, mijn ex man en huidige partner zijn ook in Den Haag geboren en getogen en vertelden ook over de Sierkan waar je glas melk kon drinken.
    Ik ging in Amsterdam Oost naar de lagere school en er was in die straat een snoepwinkeltje met grote toonbank met glazen plaat en eronder allemaal bakken met losse snoepjes, als ik het me goed herinner ging dat per cent. En het duurde heel lang voor je aan de beurt was, zal mijn ongeduld in winkels wel vandaan komen 😁
    Van middelbare schooltijd midenin Amsterdam kan ik me pennywafels vd bakker herinneren, fastfood was er toen nog niet in die buurt wel in de Kalverstraat en rond Rembrandsplein maar die was net te ver weg van school.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Lot, zulke herinneringen zijn zeker leuk en als je ze dan ook nog uit eigen ervaring kent helemaal. Pennywafels kocht mijn moeder bij Jamin, vond ik ook lekker. Wij hadden in het dorp een winkeltje (Baris, Izerina je kent het vast!) waar een ouder stel los snoep verkocht zoals knotsen, schuimblokken en dropsleutels. Ook kleinere dingen die in grote potten zaten. Moest de mevrouw voor op een trapje gaan staan en kon dan niet zien wat er in haar winkeltje gebeurde, volgens mijn pikten heel veel kinderen dan dingen van de toonbank. Ik deed dat niet, vond ik zielig.

      Verwijderen
    2. dat is het leuke van dit blog, er komen weer herinneringen boven drijven die je bijna was vergeten. En dan schiet er steeds meer weer te binnen. In het restaurant van wat toen nog Gemeentemuseum heette heb ik mn huwelijksreceptie en diner gehouden, in 1970. Omdat ik toen er tegenover op school zat kwam ik best vaak in het Gemeentemuseum, minstens 1x per week. Kwam er een keer een vriendje van me tegen, met zn hele klas en ik zei, zonder antwoord te verwachten "wat zou dat voor knop zijn?". "Laten we het eens proberen", zei hij en drukte op de knop. Was dus de alarmknop, politie, brandweer, ziekenauto's waren er heel erg vlug. Wat wist je toen van dat soort knoppen als je 12 bent....

      Verwijderen
    3. Hi Berber, wat leuk dat je daar je receptie hield! Ik vind het Gemeentemuseum erg mooi, ben er een aantal keren geweest. Wat een stunt zal dat geweest zijn, hopelijk geen straf gehad!

      Verwijderen
  7. Wij waren afgelopen week paar dagen in Haarlem. Vanwege mooie weer veel buiten gewandeld en op terrasjes gezeten. Als plattelandse met heel weinig verleiding op het gebied van fastfood (vind ik zelf erg vies dus dat helpt) heb ik gekeken naar schrikbarend volvette mensen, die al waggelend in veel te strakke kleding dus veel bloot, toch nog allerlei snacks liepen te eten. Of ze zaten ergens op een muurtje die rotzooi weg te werken. Wij waren al een paar jaar niet in een grote stad geweest met heel mooi weer, dus hier werden we wel een beetje stil van.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hi Griemmank, ik weet dat er in steden veel fastfoodzaken zijn, maar ik denk dat overgewicht overal voorkomt, misschien dat het je meer opviel omdat je in een drukke omgeving was. En ja, de kledingkeuze van sommigen is voor mij ook af en toe even schrikken. Mijn keus zou het niet zijn, maar gelukkig is iedereen daar vrij in.

      Verwijderen
    2. En wat als deze mensen nu net die dag, na maanden trainen, eens mochten genieten van al dat lekkers?

      Ik eet nooit in het openbaar, precies om dit soort reacties. Ik sport me het ongans, eet gezond. En toch ben ik niet slank. Wie zegt dat dat voor deze mensen niet ook geld en je je oordeel te snel klaar hebt?

      Laten we het dan over kleding niet hebben want dat begrijp ik ;)

      Verwijderen
    3. Hoi Anoniem, ik oordeel niet, want ik weet dat veel mensen met overgewicht gezond zijn, sporten, een actief leven leiden en gezond eten. Het is ook een kwestie van genen en bouw. Mijn punt was dat ik ook zie dat er overal fastfood is en jongeren hier voor gaan. In mijn werk zie ik veel jonge mensen met overgewicht en de problemen die zij hier nu al mee hebben. Niet alleen gezondheid, maar ook eigenwaarde krijgt een deuk. En dat komt omdat de maatschappij snel oordeelt, dat klopt. Maar dat het ongezond is en zij op jonge leeftijd al klachten ontwikkelen zoals diabetes is niet goed.

      Verwijderen
  8. Ik denk dat er altijd toegang is geweest tot fastfood. Ik ging naar de Havo in Amsterdam (1984-1989) en daar zaten een kleine supermarkt en sigarenboer achter en die leefden van de aankopen van scholieren. Prullenbakken vol met pakjes brood en lege chips/koekzakjes. In de kantine op school was er een beperkt assortiment, maar helemaal niets gezond (gevulde en roze koeken en kleine zakjes chips) Er kwam vanaf woensdag een patatkraam in de buurt van school staan. Dat was zo'n succes dat de school de kraam heeft gevraagd om niet meer te komen. Dat ging een week goed en daarna stond de kraam er weer alleen een straat verder.
    In een tussenuur gingen we naar Schep voor een snack of de Hema voor snoep of een halve rookworst. Wat wel hielp was dat veel kinderen veel minder geld hadden om uit te geven. Ook denk ik dat er thuis anders en minder vet werd gegeten. Mijn ouders letten daar heel goed op.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Nicole, ik zie veel gelijkenissen met mijn havo-tijd. Roze koeken en chocomelk in de schoolkantine. Wij hadden geen Hema in de buurt, maar ik kon wel naar huis in een tussenuur. Wat we daar dan aten was ook niet altijd gezond hoor... tosti's met dikke lagen kaas, wentelteefjes, boterhammen met speculaas en hazelnootpasta...je snapt dat mijn ouders dan niet thuis waren! Wij aten thuis ook gezond en ik had wel genoeg zakgeld maar gaf dat nooit aan eten uit.

      Verwijderen
  9. De verleiding lijkt inderdaad wel steeds groter en groter te worden voor jongeren. Een zorgelijke ontwikkeling want het is zo ongezond om zoveel fastfood te eten.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Zo ... Geluk, klopt en als je zo jong bent heb je het idee dat je alles kan hebben, tenminste, dat dacht ik destijds!

      Verwijderen
  10. De overheid is op zij minst nogal nalatig met het beleid qua gezond eten. Ik las recent een interview met Edith Schippers en zij vond dan Nederland in 2014 binnen 10 jaar koploper gezonde voeding moest zijn. Dan hebben we nog 2 jaar en is het dus jammerlijk mislukt. De BTW op groente- en fruit is in 2019 ook verhoogd. In september vorig jaar hebben alle EU landen vrijwel allemaal positief gestemd voor verlaging van de BTW op gezonde voeding maar dat kan hier allemaal zogenaamd niet omdat de belastingdienst dit niet aan zou kunnen. Ik was een week geleden in Utrecht op het Centraal Station en schrok van het aantal horecazaken met ongezonde voeding echt bizar veel maar ook in ziekenhuizen en verzorgingshuizen zou iets moeten veranderen ook daar worden (te) veel ongezonde producten verkocht. Mijn moeder heeft recent een CVA gehad en revalideert nu en in het restaurant hangt een bordje dat het belangrijke is om veel eiwitten te consumeren maar wat wordt er verkocht: kroketten, frikadellen, gebak, frites. Ik denk overigens dat veel jongeren ook niet gezond eten door de gigantische druk in deze maatschappij en in veel gezinnen wordt niet meer gezamelijk gegeten. Niet alles was vroeger beter maar dit gaat de verkeerde kant op. Er zou denk ik ook veel meer voorlichting m.b.t. voeding moeten komen veel mensen weten niet dat je ook met minder geld gezond kunt eten maar vaak is het ook uit stress en zorgen dat er voor gemakkelijk (en vaak slecht) gekozen wordt. Ik ben 59 en bij ons kregen we op zaterdag een schaaltje chips en een chocoladeschuitje (soort uitvergrote pindarots) en cola. Door de week op woensdagmiddag iets lekkers en verder niet. Op de MAVO gingen we vaak naar de Wip-in het restaurant van de Hema en aten dan pasteitjes met ragout of tompoucen. Op school waren er in de pauze roze koeken en pinda koeken. Toen ik naar de HBO-V ging werden er daar alleen "gezonde" dingen verkocht van bakkerij Hartog in Amsterdam (zij bakken uitsluitend met volkoren en zonder toevoegingen).

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Ilona, ik zie de dingen die jij beschrijft ook. We zijn van dezelfde generatie en net als jij kreeg ik in het weekend een schaaltje chips en 's avonds wat bij de thee/koffie. Als we uit school kwamen twee kaakjes en heel soms een koetjesreep en later een stuk echte chocolade. Frisdrank hadden wij ook alleen in het weekend. Natuurlijk waren er kinderen die meer snoep kregen en wel iedere dag frisdrank, maar die waren op een hand te tellen. Bij anderen thuis kreeg je ook niet heel veel. Ik denk dat er veel meer aan de gezondheid van de bevolking gedaan kan en moet worden en is overheidsingrijpen wel noodzakelijk. Ik zou beginnen met nog meer voorlichting en en een suikertaks. Je kan met weinig geld ook gezond eten maken maar dat moet je dan wel geleerd worden. Daar zouden scholen een rol in kunnen spelen.

      Verwijderen
  11. Sorry voor het lange comment overigens anders kort je het maar gewoon in :-)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Niet nodig om je te verontschuldigen, ik vind het juist leuk om uitgebreide reacties te krijgen en ik denk dat veel andere lezers dit ook leuk vinden om te lezen. Dus blijf maar reageren hoor!

      Verwijderen
  12. Toen ik op de middelbare school zat was dat eigenlijk helemaal niet aan de orde. Ik at gewoon mijn kleffe boterhammen met kaas. Maar inderdaad, mijn kinderen gingen ook vaak in de pauze naar de supermarkt voor een snack.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Nicole, in onze tijd was er gewoon veel minder te kiezen en zeker als er ook geen winkels in de buurt waren.

      Verwijderen
  13. Wat goed beschreven weer,,,,helemaal mee eens en leuk al die herinneringen idd op de HAVO roze koeken en vulkoeken in de kantine..en wat smaakte die gevulde koek...moet er nu niet meer aan denken haha..
    Op de MULO..mochten we alleen bij goed weer een rondom plantsoen wandelen..met meegebracht brood in de lunchpauze en het winkeltje in de buurt mochten we niet in.,.en we luisterden ook...nog...Rinkje

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Rinkje, we hadden op de havo nog meer lekkere dingen: soep uit een automaat ... brrrrr... de voorloper van cup a soup en was gewoon water met een smaakje!! Leuk he al die herinneringen!

      Verwijderen